- Trần Minh
Kinh tế Mỹ tháng Sáu khởi sắc trở lại sau khi các doanh nghiệp dần mở cửa hoạt động sau khi bị buộc phải đóng băng vì đại dịch COVID-19. Nền kinh tế có thêm 4,8 triệu việc làm, tỷ lệ thất nghiệp giảm còn 11,1%, thị trường chứng khoán cũng tăng điểm vượt kỳ vọng. Tuy nhiên, số ca nhiễm virus corona hằng ngày lại tăng vọt trở lại tạo ra nguy cơ các bang lại phải hạ lệnh đóng cửa một lần nữa.
Bộ Lao động công bố báo cáo hôm 1/7 cho hay tháng 6 ghi nhận lượng tăng việc làm phi nông nghiệp cao nhất từ trước đến nay, 4,8 triệu việc làm, tăng mạnh so với dự đoán là 3 triệu việc. Các nhà kinh tế được hãng Refinitiv khảo sát dự đoán tỷ lệ thất nghiệp sẽ giảm từ 13,3% trong tháng 5 xuống còn 12,3% trong tháng 6, tuy nhiên thực tế kết quả này cũng tốt hơn kỳ vọng.
Tổng thống Donald Trump ca ngợi thành tích này và cho rằng nền kinh tế sẽ nhanh chóng bật trở lại.
“Tất cả trở lại nhanh hơn chúng ta nghĩ,” ông Trump nói. “Chúng ta sẽ có một quý 3 tuyệt vời. Năm tới sẽ là một năm có nhiều việc làm đáng kể.”
Theo Fox News, báo cáo tháng 5 cũng được điều chỉnh tăng thêm 130.000 việc làm vào con số 2,7 triệu công việc. Tuy nhiên tỷ lệ thất nghiệp nhiều hơn 7,6% so với đầu năm nay. Hiện số người thất nghiệp nhiều hơn hồi tháng 2, trước đại dịch ở Mỹ là 12 triệu người.
Trong tháng trước, tất cả các bang của Mỹ đã chuẩn bị kế hoạch tái mở cửa nền kinh tế sau vài tháng phải đóng băng vì đại dịch. Tỷ lệ thất nghiệp được dự đoán sẽ vẫn rất cao do chính phủ vẫn yêu cầu áp dụng cách ly xã hội đặc biệt khi số ca nhiễm bệnh lại tăng mạnh trở lại.
Trước đại dịch, nền kinh tế Mỹ ở trạng thái tốt nhất trong vòng gần nửa thế kỷ qua với tỷ lệ thất nghiệp chỉ ở mức 3,5%. Trong 3 tháng dịch bệnh bùng phát, tổng cộng 48,4 triệu lao động đã phải xin trợ cấp thất nghiệp.
Hiện nay, hàng triệu triệu người lao động đã quay lại làm việc, nhưng những người vẫn chưa có việc làm đang đối mặt với những khó khăn tài chính. Chính quyền Liên bang ấn định cuối tháng 7 sẽ chấm dứt khoản trợ cấp thất nghiệp bổ sung là 600 đô la/tuần, tuy nhiên những diễn biến mới ngày càng nguy hiểm của đại dịch có thể khiến Washington phải thay đổi cách xử lý này.
Trong tuần này, số ca nhiễm COVID-19 hằng ngày vượt mốc kỷ lục 50.000 lần đầu tiên khiến giới chức y tế quan ngại về tác động của việc thiếu giãn cách xã hội. Nếu dịch bệnh tăng cường khiến các doanh nghiệp lại phải đóng cửa thì hậu quả đối với nền kinh tế quốc gia sẽ rất khủng khiếp, các nhà kinh tế cảnh báo.
Báo cáo lạc quan của Bộ Lao động được tiến hành vào giữa tháng 6 và không phản ánh đầy đủ tình trạng tái phong tỏa ở một số bang có số ca nhiễm tăng vọt. Disney đã hủy kế hoạch mở lại công viên ở California, Apple đóng cửa lại 32 cửa hàng ở 5 bang, và hãng Macy thông báo cắt giảm 3.900 lao động, xấp xỉ 3% tổng số lao động của hãng. Thống đốc bang Texas loan báo tạm ngừng kế hoạch mở cửa lại bang và ra lệnh đóng cửa trở lại toàn bộ các quán bar, giảm 50% sức chứa của nhà hàng.
Andrew Chamberlain, nhà kinh tế trưởng của hãng Glassdoor nói: “Báo cáo việc làm hôm nay là cái nhìn vào gương chiếu hậu. Với các ca nhiễm COVID-19 tăng vọt lên các mốc kỷ lục mới trong tuần qua, các vực nước sâu chắc chắn đang ở trước mặt nền kinh tế trong vài tháng tới khi mà làn sóng dịch bệnh thứ 2 có thể đóng cửa hàng triệu doanh nghiệp nhỏ Hoa Kỳ và đóng băng việc tuyển dụng lao động”.
Tuy nhiên, ông vẫn cho rằng báo cáo việc làm tốt hơn kỳ vọng “là một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy thị trường việc làm Mỹ có thể bật trở lại và các doanh nghiệp Mỹ có thể mở cửa trở lại nhanh chóng như thế nào khi mà quốc gia cuối cùng có thể kiểm soát được virus corona – đây là một lý do để lạc quan trong nhiều tháng tới”.
Các nhà kinh tế Mỹ dự báo để hồi phục hoàn toàn về kinh tế nước Mỹ sẽ mất một thời gian dài, bước sang năm 2021. Trong khi đó, số ca tử vong vì COVID-19 tại Mỹ đã lên đến 128.000 người, cao nhất trên thế giới và dự đoán sẽ có thêm chục ngàn người thiệt mạng vì dịch bệnh này trong các tháng tiếp theo.
Trần Minh